Το «Χρυσοπράσινο Φύλλο» είναι ένα
πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης με διετείς διασχολικές συμπράξεις Σχολείων από την Ελλάδα και την Κύπρο που συντονίζεται από το Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Αργυρούπολης και από συντονιστές που ορίζει το Υπουργείο Παιδείας της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Το πρόγραμμα αυτό
λειτουργεί από το 1994 ύστερα από κοινή πρόταση που υπέβαλαν στα Υπουργεία των δύο χωρών οι εκπαιδευτικοί Γιώργος Φαραγγιτάκης και Χρήστος Γεωργιάδης. Τότε είχε υποστηριχθεί από τους Δήμους Αργυρούπολης και Αλίμου, από το ΥΠΕΧΩΔΕ και φυσικά από το Υπουργείο Παιδείας. Μετά την ίδρυση του ΚΠΕ Αργυρούπολης εντάχθηκε στις διεθνείς του συνεργασίες.
Στόχοι του προγράμματος είναι:
α) Η δημιουργία γνωστικών και αξιακών προϋποθέσεων στα παιδιά ώστε να έχουν θετικές στάσεις και συμμετοχικές συμπεριφορές στα ζητήματα της προστασίας της οικολογικής ισορροπίας, της ποιότητας της ζωής και της βιωσιμότητας της ανάπτυξης.
β) Η ανάπτυξη παιδαγωγικού προβληματισμού μεταξύ των εκπαιδευτικών που συμμετέχουν και η ανταλλαγή απόψεων και εμπειριών για τα εκπαιδευτικά συστήματα και τις παιδαγωγικές πρακτικές.
γ) Η ενδυνάμωση των ιστορικών εθνικών και πολιτιστικών δεσμών που συνδέουν τους δύο λαούς και η προώθηση σχέσεων φιλίας και συνεργασίας.
Στη διετία 2009 - 2011 συμμετείχαν 36 Σχολεία Α/θμιας και Β/θμιας εκπαίδευσης από τις δύο χώρες. Το πρόγραμμα επιδιώκει την ανάπτυξη της συνεργασίας εκπαιδευτικών και μαθητών από την Ελλάδα και την Κύπρο σε θέματα κοινού ενδιαφέροντος που αφορούν κυρίως στα περιβαλλοντικά προβλήματα. Όμως, η συνεργασία επεκτείνεται σε θέματα εκπαιδευτικών συστημάτων, παιδαγωγικής μεθοδολογίας, ιστορίας, πολιτισμού, διεθνικής αλληλεγγύης και ειρήνης. Στη θεματολογία περιλαμβάνονται ζητήματα διαχείρισης χερσαίων και υδατικών οικοσυστημάτων, η ρύπανση από παραγωγικές ή οικιστικές δραστηριότητες και μεταφορές, το ενεργειακό ζήτημα, οι κλιματικές αλλαγές, θέματα δομημένου περιβάλλοντος και άλλα.
Παιδαγωγικές αρχές του προγράμματος είναι η διεπιστημονική θεώρηση, η βιωματική προσέγγιση, η ομαδική εργασία, το άνοιγμα του σχολείου στην κοινωνία, ο δημοκρατικός διάλογος, η καλλιέργεια κριτικής σκέψης και το πέρασμα από τα λόγια στις πράξεις. Η επέκταση σε ιστορικά, πολιτιστικά, κοινωνικά θέματα και στο ζήτημα της ειρήνης στις σχέσεις των λαών το κάνει πρόγραμμα της εκπαίδευσης για την Αειφορία γενικότερα.
Την πρώτη χρονιά κάθε διετίας πραγματοποιούνται συναντήσεις προπαρασκευαστικής εργασίας και επιμόρφωσης για εκπαιδευτικούς με ευθύνη των συντονιστικών φορέων. Συμμετέχουν ένας εκπαιδευτικός από κάθε Σχολείο και οι συντονιστές των προγραμμάτων. Σε αυτές τις συναντήσεις τίθεται η στοχοθεσία, το χρονοδιάγραμμα, αναπτύσσονται οι συμπράξεις, γίνεται η επιλογή της θεματολογίας και διαμορφώνεται το επικοινωνιακό πλαίσιο. Στο επιμορφωτικό μέρος περιλαμβάνονται γενικά θέματα αιτίων, ευθυνών και συνεπειών των περιβαλλοντικών προβλημάτων και αναδεικνύεται η αναγκαιότητα της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης ως μέσο μακροπρόθεσμης λύσης για την αντιμετώπισή τους. Επίσης, περιλαμβάνονται θέματα αρχών και μεθοδολογίας και παρουσιάζονται συγκεκριμένα εκπαιδευτικά προγράμματα στην τάξη, στο πεδίο και στο εργαστήριο ως υποδείγματα για εφαρμογή. Τέλος, πραγματοποιούνται επισκέψεις πεδίου σε χώρους περιβαλλοντικού ενδιαφέροντος. Ο συντονιστικός φορέας βρίσκεται σε μόνιμη επαφή με τα Σχολεία για την εκπαιδευτική-παιδαγωγική και επιμορφωτική τους στήριξη. Επίσης, αναλαμβάνει την ενημέρωση των αρμοδίων Διευθύνσεων του Υπουργείου Παιδείας και την διεκπεραίωση των διαδικασιών έγκρισης των μετακινήσεων των αποστολών στην Κύπρο από τη Διεύθυνση Διεθνών Εκπαιδευτικών Σχέσεων. Εν τω μεταξύ, στο κάθε Σχολείο αρχίζει η υλοποίηση των προγραμμάτων ενώ οι μαθητές και οι εκπαιδευτικοί του βρίσκονται σε επικοινωνία με τους συναδέλφους τους του συμπράττοντος Σχολείου.
Τη
δεύτερη σχολική χρονιά τα προγράμματα στα Σχολεία ολοκληρώνονται και την άνοιξη πραγματοποιούνται συναντήσεις παρουσιάσεων των εργασιών στις σχολικές κοινότητες και στις τοπικές κοινωνίες με συμμετοχή μαθητών και εκπαιδευτικών και από τις δύο χώρες. Στις συναντήσεις αυτές συμπεριλαμβάνονται και πολιτιστικές εκδηλώσεις. Στις εκπαιδευτικές αποστολές παίρνουν μέρος δεκατέσσερις προσεκτικά επιλεγμένοι μαθητές και μαθήτριες από κάθε Σχολείο με δύο συνοδούς για τη Β/θμια και τρεις συνοδούς για την Α/θμια εκπαίδευση. Βέβαια, στα προγράμματα παίρνουν μέρος πολύ περισσότερα παιδιά. Στη Β/θμια η φιλοξενία των μαθητών γίνεται από τις οικογένειες των παιδιών με αμοιβαιότητα, ενώ στην Α/θμια τα παιδιά μένουν σε ξενοδοχεία μαζί με τους συνοδούς εκπαιδευτικούς. Εκτός από τις εκδηλώσεις στα Σχολεία, πραγματοποιείται κεντρική πανηγυρική εκδήλωση και γίνονται εκδρομές και επισκέψεις σε χώρους με ιστορικό και περιβαλλοντικό ενδιαφέρον. Στις εκδηλώσεις του «Χρυσοπράσινου Φύλλου» έχουν κατ' επανάληψη πάρει μέρος βουλευτές, Υπουργοί, Στελέχη Εκπαίδευσης, Νομάρχες, Δήμαρχοι, Σύλλογοι Γονέων και Κηδεμόνων κλπ. Πολλές φορές Υπουργοί Παιδείας και Πρόεδροι των Κοινοβουλίων έχουν συγχαρεί δια ζώσης ή εγγράφως τους διοργανωτές.
Η
επιλογή των σχολείων που συμμετέχουν γίνεται από τους συντονιστικούς φορείς ύστερα από ανακοίνωση πρόσκλησης ενδιαφέροντος στην αρχή κάθε διετίας. Επιδιώκεται η διατήρηση της συνέχειας παλαιοτέρων συμμετοχών κατά το πρότυπο των συνεργαζομένων Σχολείων της ΟΥΝΕΣΚΟ και η ανανέωση σε σημαντικό ποσοστό ώστε να δίνεται η δυνατότητα συμμετοχής σε διαφορετικά Σχολεία.
Δυστυχώς, δεν προβλέπεται χρηματοδότηση των ελληνικών Σχολείων από τον τακτικό προϋπολογισμό παρά το ότι το πρόγραμμα λειτουργεί εδώ και δεκαεπτά χρόνια. Τα Σχολεία προσπαθούν να καλύψουν τις απαιτούμενες δαπάνες των εκπαιδευτικών προγραμμάτων, των μετακινήσεων στην Κύπρο και της φιλοξενίας των κυπριακών αποστολών με πηγές που το καθένα μπορεί να εξασφαλίσει. Από το ξεκίνημα υπήρχε και συνεχίζει να υπάρχει χρηματοδότηση από τους Δήμους, η οποία τα τελευταία χρόνια όλο και περιορίζεται. Οι πρώτοι Δήμοι που στήριξαν οικονομικά το Πρόγραμμα ήταν της Αργυρούπολης και του Αλίμου. Σημαντικό ρόλο παίζουν οι Σύλλογοι Γονέων, ενώ γίνεται προσπάθεια εξεύρεσης χορηγών και όπως είναι φυσικό μέρος της συνολικής επιβάρυνσης αναλαμβάνουν οι γονείς. Το Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Αργυρούπολης αναλαμβάνει μέχρι σήμερα τη φιλοξενία των Κυπρίων και Ελλήνων εκπαιδευτικών κατά τις προπαρασκευαστικές συναντήσεις εργασίας και επιμόρφωσης καθώς και τα έξοδα του επιμορφωτικού προγράμματος. Επίσης, αναλαμβάνει τη φιλοξενία των Κυπρίων εκπαιδευτικών Β/θμιας εκπαίδευσης που επισκέπτονται μαζί με τους μαθητές τους Σχολεία της ευρύτερης περιοχής του. Στο πρόγραμμα εμπλέκονται και άλλα υποστηρικτικά ΚΠΕ που και αυτά στο μέτρο των οικονομικών τους δυνατοτήτων υποστηρίζουν τη διεξαγωγή του προγράμματος ενώ προσφέρουν την παιδαγωγική στήριξη στα Σχολεία της περιοχής τους. Σημαντική παιδαγωγική στήριξη προσφέρουν και οι Υπεύθυνοι ΠΕ των Δ/νσεων Α/θμιας και Β/θμιας εκπαίδευσης. Μάλιστα, στην Α/θμια όπου προβλέπονται τρεις συνοδοί πολλές φορές συμμετέχει και ο Υπεύθυνος ΠΕ. Η οικονομική συμμετοχή των ΚΠΕ περιορίζεται από το ύψος των εγκεκριμένων πιστώσεων από τα προγράμματα του ΕΠΕΑΕΚ και του ΕΣΠΑ. Κάποια έξοδα εξάλλου καλύπτονται από τις διαχειριστικές επιτροπές των ΚΠΕ και τις σχολικές επιτροπές των Σχολείων εφ' όσον προβλέπονται από το ισχύον θεσμικό πλαίσιο. Αξιοσημείωτο πάντως είναι ότι η κυπριακή πλευρά έχει εντάξει το Πρόγραμμα στο κεντρικό προϋπολογισμό του Υπουργείου Παιδείας πράγμα που θα πρέπει να εξετασθεί και από τη δική μας πολιτική ηγεσία όταν οι δύσκολες μέρες της κρίσης περάσουν.
Παρ' όλες τις οικονομικές δυσκολίες, η συμμετοχή των εκπαιδευτικών και των μαθητών είναι ενθουσιώδης και δυναμική και αναπτύσσονται ισχυροί δεσμοί φιλίας ανάμεσα στους συμμετέχοντες.
Το πρόγραμμα
αξιολογείται με ερωτηματολόγια που συμπληρώνουν οι συμμετέχοντες τα οποία έχουν βοηθήσει σημαντικά στη διαρκή βελτίωσή του. Κάθε Σχολείο εκδίδει περίληψη των εργασιών του προγράμματός του που διανέμεται σε όλους τους συμμετέχοντες.
Η
πρώτη προπαρασκευαστική συνάντηση της διετίας 2009-2011 πραγματοποιήθηκε από τις
3 μέχρι τις 6 Δεκεμβρίου 2010 στην Αργυρούπολη με συμμετοχή 80 συνολικά εκπαιδευτικών από την Ελλάδα και την Κύπρο. Διαμορφώθηκαν οι νέες συμπράξεις, έγινε η επιλογή της θεματολογίας, αναπτύχθηκε το πλαίσιο επικοινωνίας, τέθηκε το χρονοδιάγραμμα της συνεργασίας, συζητήθηκαν επιμέρους θέματα, έγιναν επισκέψεις και συζητήσεις στα συμμετέχοντα Σχολεία και παρουσιάσεις του αρχικού σχεδιασμού των προγραμμάτων. Επίσης, πραγματοποιήθηκε επιμορφωτικό σεμινάριο στο ΚΠΕ Αργυρούπολης και στο πεδίο.
Οι Κύπριοι συντονιστές προσκάλεσαν την αντίστοιχη ελληνική αντιπροσωπεία για τη
δεύτερη πρπαρασκευαστική συνάντηση στην Κύπρο από 22 μέχρι 25 Απριλίου 2010. Η συνάντηση θα περιλαμβάνει συζήτηση σε ολομέλεια για την πρόοδο του Προγράμματος καθώς και επιμέρους ζητημάτων και συναντήσεις εργασίας στα Σχολεία με τους εκπαιδευτικούς και τους μαθητές των περιβαλλοντικών ομάδων. Επίσης, προβλέπεται επιμορφωτικό πρόγραμμα και επισκέψεις σε χώρους με ιστορικό και περιβαλλοντικό ενδιαφέρον.
Τα
Σχολεία που συμμετέχουν κατά τη διετία 2009-2010 στο «Χρυσοπράσινο Φύλλο» από την Ελλάδα είναι τα εξής:
Γενικά Λύκεια:
1ο Γλυφάδας, 2ο Καστοριάς.
Γυμνάσια:
4ο Αργυρούπολης, 3ο Αργυρούπολης, 43ο Αθηνών, Κολλεγίου Αθηνών, Ζάννειο Πειραματικό Γυμνάσιο Πειραιά, 11ο Νικαίας, Κύμης Ευβοίας, Ακράτας Αχαϊας, 1ο Καλαμπάκας και 2ο Γιαννιτσών Πέλλας.
Δημοτικά σχολεία:
11ο Αγίας Παρασκευής, Μεσαγρού Αιγίνης, 2ο Πόρτο Ράφτη, 3ο Καλυβίων, 1ο Αμαρύνθου Ευβοίας και 7ο Χαϊδαρίου.
Από την Κύπρο συμμετέχουν τα εξής σχολεία:
Γενικά Λύκεια:
Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ΄ Δασούπολης και Αποστόλου Βαρνάβα.
Γυμνάσια:
Διανέλλου και Θεοδότου, Αγίου Βασιλείου Στροβόλου, Έγκωμης, Αρχαγγέλου Λακατάμειας, Κοκκινοτριμιθιάς, Κλήρου, Λατσιών, Πέρα Χωρίου και Νήσου, Ακρόπολης και Αγλαντζιάς.
Δημοτικά σχολεία:
Καϊμακλί Γ΄ , «Κορνέσιος» Λευκωσίας, Ψευδών Λάρνακας, ΙΒ΄Λεμεσού (Λανίτειο), ΚΒ΄ Λεμεσού και Θ΄ Πάφου (Κουπάτειο).
Στο πρόγραμμα αφενός μεν διατηρείται η μακροχρόνια συμμετοχή σχολείων κατά το πρότυπο των συνεργαζομένων σχολείων της UNESCO για να
υπάρχει μια σταθερή βάση διατήρησης των χαρακτηριστικών του προγράμματος, αλλά αφετέρου, επιδιώκεται και η προσθήκη νέων σχολικών μονάδων ώστε να δοθεί η
δυνατότητα νέων συμμετοχών. Αυτή η λογική έχει λειτουργήσει απολύτως αποτελεσματικά μέχρι σήμερα και ποτέ δεν υπήρξε
πρόβλημα από τα σχολεία που συμμετείχαν.
Γενική είναι η αίσθηση ότι κατά την τρέχουσα διετία επετεύχθησαν πλήρως οι στόχοι του προγράμματος και ότι οι συμμετέχοντες μαθητές και
εκπαιδευτικοί είναι πολύ ικανοποιημένοι.
Το "ΧΡΥΣΟΠΡΑΣΙΝΟ ΦΥΛΛΟ" ελπίζει ότι και του χρόνου οι αέρηδες του Ελύτη θα συνεχίσουν να φέρνουν τους μαθητές και τους εκπαιδευτικούς
του προγράμματος και σε απελευθερωμένες περιοχές μιας ελεύθερης και ενωμένης Κυπριακής Δημοκρατίας, όπως είναι οι κατεχόμενες σήμερα
περιοχές της Αμμοχώστου, της Μόρφου και της Κερύνειας ...
Από την συνάντηση της Λευκωσίας τον Απρίλιο του 2010
Το Κέντρο μας ::
Σχετικά ::
Δίκτυα ::
Επικοινωνία
Από το 1996 υπάρχει σταθερή συνεργασία με το ΚΠΕ Στοκχόλμης που ξεκίνησε τότε με το εκπαιδευτικό πρόγραμμα "Υποβάθμιση τοπίου", συνεχίστηκε με το
πρόγραμμα "Οι μαθητές συναντούν μαθητές" και κορυφώθηκε με τη συμμετοχή μας στη διοργάνωση διεθνούς συνεδρίου στη Στοκχόλμη το 1999 με θέμα "ΠΕ από την
προσχολική ηλικία ως το πανεπιστήμιο". Η συνεργασία ήταν πολύτιμη γιατί οι Σουηδοί έχοντας αντιμετωπίσει πολύ πριν από εμάς τα περιβαλλοντικά ζητήματα
(θυμίζουμε τη διάσκεψη του 1972) έχουν εξαιρετικό επίπεδο οργάνωσης και υψηλή ευαισθησία. Στις συνεργασίες μας συμμετείχαν μαθητές, εκπαιδευτικοί,
φοιτητές και ειδικοί επιστήμονες από τα Πανεπιστήμια Αθηνών και Στοκχόλμης.
